فرهنگ امروز/ نیوشا روزبان: رقابت هنرمندان در بخش سودای سیمرغ جشنواره فیلم فجر از مهمترین رقابت‌ها در سینمای ایران به شمار می‌رود، ۲۲ فیلم سینمایی در بخش سوادی سیمرغ سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر با یکدیگر رقابت می‌کنند، در میان این فیلم‌ها آثار کارگردانان شناخته‌شده و یا تازه‌نفسی به چشم می‌خورد که پیش از تجربه شکار سیمرغ در کارنامه داشته‌اند.

لیست منتشر شده نشان می‌دهد که در این دوره از جشنواره فیلمسازان جوان در کنار فیلمسازان قدیمی رقابت خواهند کرد و باید دید که کارگردانان تازه نفس سینما در گرفتن سیمرغ بهترین کارگردانی موفق‌تر هستند یا فیلمسازان با تجربه سینمای ایران.

در گزارشی کوتاه کارنامه کارگردانان سیمرغ‌دار حاضر در بخش سودای سیمرغ سی و هشتمین فیلم فجر را مرور کرده‌ایم.

در میان کارگردانان ۲۲ فیلم راه‌یافته به بخش «سودای سیمرغ» تنها دو سینماگر پیش‌تر تجربه شکار سیمرغ بهترین کارگردانی جشنواره فجر را داشته‌اند اما هستند فیلمسازانی که «سیمرغ فجر» را در دیگر حوزه‌ها به‌دست آورده‌اند.

ابراهیم حاتمی‌کیا؛ ۶ سیمرغ

ابراهیم حاتمی‌کیا با فیلم سینمایی «خروج» در این دوره از جشنواره فیلم فجر حضور دارد، این کارگردان باسابقه سینمای ایران پیش از این ۵ سیمرغ بلورین را در مقام «بهترین کارگردان» در دو بخش ملی و بین‌المللی جشنواره فجر از آن خود کرده است و یک سیمرغ هم به‌عنوان بهترین فیلمنامه‌نویس در کارنامه دارد.

دو سیمرغ بلورین اول کارنامه ابراهیم حاتمی‌کیا برای مهمترین فیلم سینمایی کارنامه‌اش یعنی «آژانس شیشه‌ای» در شانزدهمین جشنواره فیلم فجر ثبت شد؛ یکی برای بهترین کارگردانی و دیگری برای بهترین فیلمنامه.

یک سال بعد و با «روبان قرمز» حاتمی‌کیا هرچند در بخش ملی دست خالی ماند اما در بخش «بین‌الملل» توانست سیمرغ بهترین کارگردانی را از آن خود کند.

«به نام پدر» هم در دوره بیست و چهارم سیمرغ بهترین کارگردانی را در بخش بین‌الملل جشنواره به دست آورد.

«به رنگ ارغوان» اما در دوره بیست و هشتم بار دیگر در بخش ملی فجر مورد توجه داوران قرار گرفت و سیمرغ بهترین کارگردانی این بخش را به نام خود ثبت کرد.

حاتمی‌کیا پنجمین سیمرغ بهترین کارگردانی خود را هم برای «به وقت شام» از سی و ششمین جشنواره فیلم فجر کسب کرد.

دیگر فیلم‌های شاخص کارنامه حاتمی‌کیا غالباً موفق به شکار «سیمرغ بهترین فیلم» شده‌اند اما سیمرغ بهترین کارگردانی را برای او به همراه نداشته‌اند.

مجید مجیدی؛ ۷ سیمرغ

مجید مجیدی کارگردان کهنه‌کار سینمای ایران نیز تا پیش از این ۷ سیمرغ بلورین را در دوره‌های مختلف از اختتامیه جشنواره فجر با خود به خانه برده است. این کارگردان که امسال با فیلم سینمایی «خورشید» در بخش سودای سیمرغ سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر حضور دارد، تا به امروز ۴ سیمرغ به‌عنوان «بهترین کارگردان» و دو سیمرغ در مقام تهیه‌کننده در بخش‌های «بهترین فیلم» و «بهترین فیلم از نگاه تماشاگران» و یک سیمرغ به‌عنوان «بهترین فیلمنامه‌نویس» کسب کرده است.

«بچه‌های آسمان» به‌عنوان مهمترین فیلم مجید مجیدی در سال ۷۵ دو سیمرغ «بهترین فیلمنامه» و «بهترین کارگردانی» را برای مجیدی به همراه آورد.

سه سال بعد و در دوره نوزدهم جشنواره فیلم فجر، مجیدی با فیلم «باران» توانست دو تندیس سیمرغ دیگر به کارنامه‌اش اضافه کند، یکی به‌عنوان «بهترین کارگردانی» و دیگر به‌عنوان «بهترین فیلم».

«بید مجنون» در سال ۸۳ و بیست و سومین دوره جشنواره فجر، سیمرغ بهترین کارگردانی را کسب کرد و سه سال بعد در جشنواره بیست و ششم، مجید مجیدی ششمین سیمرغش را برای کارگردانی «آواز گنجشک‌ها» از آن خود کرد.

این کارگردان و تهیه‌کننده سینما یک بار نیز سیمرغ بلورین «بهترین فیلم از نگاه تماشاگران» را برای فیلم «رنگ خدا» از آن خود کرده است.

سعید ملکان؛ ۸ سیمرغ

سعید ملکان تهیه‌کننده و چهره‌پرداز باسابقه‌ای در سینمای ایران است، که امسال با اولین فیلم خود در مقام کارگردان به نام «روز صفر» در سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر حضور دارد.

ملکان در مقام چهره‌پردازی یکی از رکوردداران جشنواره فیلم فجر در دوره‌های مختلف بوده است. او برای فیلم‌های «تنگه ابوقریب» در سال ۹۶، «ابد و یک روز» و «امکان مینا» در سال ۹۴، «آلزایمر» و «فرزند صبح» در سال ۸۹، «ملک سلیمان» در سال ۸۸، «وقتی همه خوابیم» در سال ۸۷ و «آواز گنجشک‌ها» در سال ۸۶ مجموعاً ۶ سیمرغ بلورین را به‌عنوان بهترین چهره‌پرداز جشنواره فجر از آن خود کرده است.

ملکان پیش از این در مقام تهیه‌کننده هم توانسته است سیمرغ بلورین بهترین فیلم را برای «تنگه ابوقریب» به کارگردانی بهرام توکلی از سی و ششمین جشنواره فیلم فجر به دست آورد.

این تهیه‌کننده سینما همچنین سیمرغ بلورین بهترین فیلم در بخش نگاه نو و سیمرغ بلورین بهترین فیلم از نگاه تماشاگران را برای فیلم سینمایی «ابد و یک روز» به کارگردانی سعید روستایی در سی و چهارمین جشنواره فیلم فجر به دست آورد.

مسعود کیمیایی؛ یک سیمرغ

مسعود کیمیایی از چهره‌های شناخته شده در سینمای ایران است که به طرز عجیبی تا امروز هیچ‌گاه نتوانسته است سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی را از آن خود کند.

کیمیایی که کارگردانی آثار سینمایی موفقی را در کارنامه کاری خود دارد، تنها یک بار توانست سیمرغ بلورین جشنواره فجر را به‌دست آورد؛ این کارگردان و تهیه‌کننده سینما در بیست و نهمین جشنواره فیلم فجر و به‌عنوان تهیه‌کننده سیمرغ «بهترین فیلم» را برای فیلم سینمایی «جرم» از آن خود کرد.

مسعود کیمیایی در این دوره از جشنواره با فیلم سینمایی «خون شد» حضور دارد و با اعلام تهیه‌کننده فیلم، این فیلم در بخش «کارگردانی» داوری نخواهد شد و این به معنای آن است که کیمیایی در دوره سی‌وهشتم فیلم فجر هم شانسی برای شکار سیمرغ ندارد.

محمد کارت؛ دو سیمرغ

محمد کارت فیلمساز جوانی که پیش از این در حوزه فیلم کوتاه و مستند توفیقات بسیاری در جشنواره‌های داخلی و خارجی کسب کرده است، در جشنواره فیلم فجر سی‌وهفتم برای فیلم کوتاه «بچه‌خور» توانست سیمرغ بلورین بهترین فیلم کوتاه را از آن خود کند.

کارت چند ماه پیش‌تر و در سی‌وششمین جشنواره جهانی فجر هم سیمرغ بهترین فیلم کوتاه را برای همین اثر دریافت کرده بود.

محمد کارت حالا در اولین تجربه کارگردانی فیلم بلند داستانی خود، فیلم «شنای پروانه» را به جشنواره سی‌وهشتم فیلم فجر ارائه کرده است که هم در بخش «نگاه نو» و هم در بخش «سودای سیمرغ» داوری خواهد شد.

پیمان قاسم‌خانی؛ یک سیمرغ

«خوب، بد، جلف ۲؛ ارتش سری» تنها فیلم کمدی حاضر در جشنواره سی‌وهشتم فیلم فجر و دومین فیلم در کارنامه کارگردانی پیمان قاسم خانی محسوب می‌شود.

قاسم‌خانی پیش از این «خوب، بد، جلف» را هم در ویترین فجر رونمایی کرده بود اما اقبالی برای شکار سیمرغ نداشت.

او اما از فیلمنامه‌نویسان باسابقه آثار کمدی در سینمای ایران است و در همین جایگاه هم سال‌های پیش دریافت سیمرغ بلورین را تجربه کرده است؛ قاسم‌خانی در سال ۸۲ و با نگارش فیلمنامه «مارمولک» به کارگردانی کمال تبریزی، سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه بیست و دومین جشنواره فجر را از آن خود کرده بود.

نیکی کریمی؛ یک سیمرغ

فیلم سینمایی «آتابای» تازه‌ترین ساخته نیکی کریمی در مقام کارگردان پس از چهار فیلم «یک شب»، «چند روز بعد»، «سوت پایان» و «شیفت شب» محسوب می‌شود. کریمی اما تا به اینجا و در مقام کارگردان نتوانسته است شکار سیمرغ فجر را تجربه کند.

پیش از ورود به عرصه کارگردانی اما نیکی کریمی به‌واسطه نقش‌آفرینی مقابل دوربین، چهره‌ای شناخته شده بود و در همین زمینه هم در سال ۸۱ و دوره بیست و یکم جشنواره فجر توانست برای دو فیلم «دیوانه از قفس پرید» و «واکنش پنجم» سیمرغ بلورین بهترین بازیگر زن جشنواره را از آن خود کند.

کریمی تجربه تهیه‌کنندگی هم در کارنامه خود داشته اما در این زمینه هم هیچ گاه موفق به شکار سیمرغ نشد.

بهروز شعیبی؛ یک سیمرغ

از نگاه منتقدان و مخاطبان حرفه‌ای سینمای ایران، بهروز شعیبی در هر دو میدان بازیگری و کارگردانی تا به اینجا از چهره‌های موفق سینمای ایران بوده است.

شعیبی در سال ۹۱ با کارگردانی فیلم سینمایی «دهلیز» توانست سیمرغ بلورین بهترین فیلم اول جشنواره سی‌ویکم فیلم فجر را از آن خود کند.

شعیبی در دوره سی‌وهشتم جشنواره فجر، علاوه‌بر فیلم سینمایی «روز بلوا» در مقام کارگردان، فیلم «مغز استخوان» را هم به‌عنوان بازیگر در ترکیب آثار بخش اصلی دارد و این یعنی او در هر دو حوزه بهترین بازیگری و بهترین کارگردانی شانس دریافت سیمرغی دیگر را دارد.

بهنام بهزادی؛ یک سیمرغ

بهنام بهزادی با اولین فیلم بلند سینمایی‌اش یعنی «تنها دو بار زندگی می‌کنیم» برای بسیاری از سینمادوستان تبدیل به سینماگری محبوب شد اما آن فیلم از نگاه داوران فجر شانسی برای دریافت سیمرغ نداشت.

بهزادی چند سال بعد و با فیلم «قاعده تصادف» به جشنواره سی‌ویکم فجر وارد شد و هرچند این بار هم کارگردانی‌اش به چشم داوران نیامد اما توانست سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه را از آن خود کند.

فیلم سینمایی «من می‌ترسم» تازه‌ترین تجربه کارگردانی بهزادی است که در جشنواره سی‌وهشتم فیلم فجر رونمایی و داوری خواهد شد.

برادران ارک؛ یک سیمرغ

در کنار سعید ملکان و محمد کارت، برادران دوقلوی ارک را هم باید در فهرست فیلم‌اولی‌های جشنواره امسال قرارداد که پیش‌تر شکار سیمرغ در جشنواره فجر را تجربه کرده‌اند.

بهرام و بهمن ارک کارگردانان جوانی هستند که با فیلم کوتاه «حیوان» تبدیل به یک پدیده شدند و در همین راستا هم توانستند در سال ۹۶ و در سی‌وششمین دوره جشنواره فیلم فجر، سیمرغ بلورین بهترین فیلم کوتاه را از آن خود کنند.

این دو برادر تبریزی حالا با کارگردانی اولین فیلم سینمایی بلند خود یعنی «پوست» وارد میدان رقابت برای شکار سیمرغ در دو بخش «نگاه نو» و «سودای سیمرغ» سی‌وهشتمین جشنواره فیلم فجر شده‌اند.

نوید محمودی؛ یک سیمرغ

برادران محمودی تا امروز «چند متر مکعب عشق»، «رفتن» و «شکستن همزمان بیست استخوان» را به صورت مشترک تهیه‌کنندگی و کارگردانی کرده‌اند و امسال هم فیلم سینمایی «مردن در آب مطهر» را در ویترین جشنواره سی‌وهشتم فیلم فجر دارند.

این دو برادر با اولین فیلم خود یعنی‌ «چند متر مکعب عشق» در جشنواره سی‌ودوم فیلم فجر سیمرغ بهترین فیلم و بهترین کارگردانی را در بخش «نگاه نو» جشنواره از آن خود کردند.

«چند متر مکعب عشق» را جمشید کارگردانی و نوید تهیه کرده بود و حالا در فیلم «مردن در آب مطهر» نوید کارگردانی و جمشید تهیه‌کنندگی کرده است؛ باید دید این بار کدامیک شانس بیشتری برای شکار سیمرغ خواهد داشت؟

مهر